ڤركمبڠن توليسن جاوي

ڤد زمان دهولو، توليسن جاوي مماءينكن ڤرانن ڤنتيڠ دالم مشاركت. توليسن اين دڬوناكن سباڬاي ڤرانتارا ڤنتيڠ دالم سموا اوروسن ڤينتادبيران، عادة ايستيعادة دان ڤرداڬڠن. سباڬاي چونتوه، توليسن جاوي دڬوناكن دالم ڤرجنجين-ڤرجنجين ڤنتيڠ انتارا ڤيهق-ڤيهق د-راج ملايو دڠن ڤيهق-ڤيهق بركواس ڤورتوڬيس، بلندا دان ايڠڬريس. سلاين ايت ڤماشران كمرديكأن 1957 باڬي نڬارا مليسيا دتوليس دالم توليسن جاوي. توليسن جاوي مروڤاكن توليسن راسمي باڬي ملايو تيدق برسكوتو سماس ڤڠواسأن بريتيسه. كيني توليسن جاوي دڬوناكن دالم اوروسن اڬام اسلام دان عادة ايستيعادة ملايو د جوهر، قدح، كلنتن، ڤرليس دان ترڠڬانو.

باڽق كاجين تله دلاكوكن تنتڠ ڤركمبڠن سيستم توليسن جاوي د كڤولاوان ملايو يڠ دجالنكن اوليه اورڠ بارت. مريك بربوات دمكين كران توڬس اتاو اد كاءيتن دڠن كڤرلوان ڤينتادبيران، ڤرنياڬان دان اڬام كريستيان. اد جوڬ يڠ ملاكوكنڽ دسببكن اوليه كچندروڠن كسرجنأن مريك، ايايت سباڬاي ڤمباواان درڤد تراديسي ڤڠاجين يڠ دايلامي مريك د اونيۏرسيتي چمبريدڬ، اوايك سفورد، ليايدين دان لاين-لاين.

سهيللابير يڠ منوليس ارتيكل تنتڠ ڤركمبڠن ايجأن ملايو ﴿جاوي﴾ ڤد تاهون 1901 ﴿تيه ايۏولوتياون اوف ملي سڤيلليڠ، جمبراس، 1901،ۏول. 36: 75 – 135﴾، تله مڽبوت دان ممبري اولسن ترهادڤ ببراڤ اورڠ ڤڠكاجي بارت يڠ تله مڽليديكي بهاس ملايو، ترماسوق ايجأنڽ ﴿جاوي﴾. انتاراڽ اياله ۏن روڠكل،ۏن ايلبنچق، روبينسون، ڬرث ۏ. ويجق، ويرندلي، ۏن در ولل، چوهن ستوارت، د هوللندر، ۏن در تواوق، ڤيهنڤڤل، كلينكرت دان ويلكينسون دان سهيللابير. مريك تله مڽواراكن راس كاڬوم كران كسراڬمن ايجأن جاوي يڠ تركندوڠ دالم مانوسكيرڤ-مانوسكريڤ، سبلوم كورون ك -17 مسيحي يڠ ترتوليس د سلوروه ڤلوسوق كڤولاوان ملايو دري اچيه ك سولويسي. بلياو تله ممبري دوا سبب تنتڠ حال ايت. ڤرتام، كماهيرن منوليس ڤد ماس ايت، هاڽ دكواساا اوليه ببراڤ اورڠ توكڠ توليس. مريك اين تنتو سكالي ترلاتيه دالم قاعده ڤنوليسن دان دڠن ايت داڤت منجاڬ كسراڬمنڽ. كدوا، تيك س ڤد ماس ايت تنتڠ اڬام دان كراجأن، يڠ دتوليس اوليه مريك يڠ ترڤلاجر سهاج.

ساتو ڤركارا يڠ امت مناريق يڠ دڽاتاكن اوليه سهيللابير ﴿ابيد.: 77-78﴾ اياله اورڠ ملايو منريما سيستم توليسن جاوي اين سچارا لڠسوڠ درڤد اورڠ عرب، دان اورڠ عربله يڠ مولا-مولا مڠڬوناكن سيستم توليسن عرب اونتوق منوليس بهاس ملايو يڠ ستروسڽ تركنل دڠن نام توليسن جاوي ايت.

اوليه سبب كبڽقان سيستم توليسن عرب تيدق مڠڬوناكن تندا باريس، مك ڤنوليسن تنڤا تندا باريس تله منيمبولكن ككليروان دالم بهاس ملايو. ككليروان ترسبوت برلاكو كران تندا باريس بهاس ملايو تيدق داڤت درامالكن سڤرتي دالم بهاس عرب. اوليه ايت ڤد اول ڤڠڬوناان توليسن جاوي، مڠيكوت سهيللابير، تندا باريس دڬوناكن، ترماسوقله تندا تسيدد. تتاڤي ستله جوروتوليس-جوروتوليس سوده بياسا دڠن ايجأن ڤركاتان-ڤركاتان، مك تندا باريس ايت دتياداكن كچوالي;
“... اين تيه چسس اوف اوناوسوال ووردس اند ڤچوليار دريۏاتيۏيس.“

دمكينله چاراڽ كات سهيللابير، بهاس ملايو دتوليس دڠن توليسن جاوي ڤد اول ابد ك-17 مسيحي.

ڤد تاهون 1812 مرسدن تله ممڤركاتاكن توليسن جاوي دالم بوكوڽ ا ڬراممر اوف تيه ملايان لاڠواڬي ﴿لوندون، 1812﴾. مرسدن مڽبوت تنتڠ 28 ابجد عرب ﴿يڠ سبنرڽ 29، ايايت ابجد حمزه “ ﺀ “ تيدق دأمبيل كيرا اوليهڽ﴾، يڠ دڤينجم اوليه بهاس ملايو دان منچيڤتا انم ابجد بارو ﴿ترماسوق “ ﺫ “ يڠ كمودين دڬوڬوركن﴾. مرسدن مڠهورايكن ڤڠڬوناان تياڤ-تياڤ ابجد دالم ڤركاتان دان مناماكن ابجد-ابجد ايت سباڬاي كونسونن سڤرتي حالڽ دالم بهاس عرب ﴿مرسدن، 1812: 14﴾. تنتڠ ۏوكل، مرسدن مڠاتكن توليسن ملايو جوڬ مڠڬوناكن سيستم ڤمۏوكالن سڤرتي بهاس عرب ﴿ابيد.﴾ دڠن مڠڬوناكن تندا-تندا باريس، ايايت اتس، باوه، دان هادڤن. مرسدن جوڬ ممبينچڠكن تندا-تندا اورتوڬرافي دالم توليسن جاوي سڤرتي جزم ﴿تندا ماتي﴾، تسيدد، حمزه، مدده ﴿ڤنجڠ ڤينديق﴾ دان اڠك ﴿ابيد،:20﴾.

ڤد تاهون 1913، ر.او. وينستيدت تله ممڤركاتاكن ايجأن جاوي دالم بوكوڽ ملي ڬراممر ﴿اوايك سفورد، 1913﴾. كاجين وينستيدت تنتڠ ايجأن اين جلس براسسكن كاجين-كاجين تردهولو، تراوتماڽ يڠ دلاكوكن اوليه مرسدن ﴿1812﴾ دان سهيللابير ﴿1901﴾. اوليه ايت تيدق باڽق ڤركارا بارو يڠ دڤركاتاكنڽ، كچوالي تنتڠ تيڬ تيوري يڠ بركاءيتن دڠن ڤڠڬوناان حروف سقسي اوليه توكڠ توليس جاوي يڠ برڤنديديقن عرب دان كمونچولن ڤڠڬوناان حمزه “ ﺀ “ ﴿وينستيدت، 1913: 41-42﴾. سلاين ايجأن جاوي، وينستيدت جوڬ تله ممڤركاتاكن ايجأن رومي بهاس ملايو ﴿ابيد.:43﴾.

د كالڠن اورڠ ملايو، راج علي حاج اياله توكوه يڠ مولا-مولا ممڤركاتاكن سيستم ايجأن جاوي سڤرتي يڠ ترچاتت دالم توليسنڽ بستان الكتيبن ﴿1267 ه./1857 م.﴾ هورايان راج علي حاج تنتڠ ايجأن جاوي، سبنرڽ مروڤاكن ڤندوان اونتوق مڠنل، مڽبوت دان مڠڬوناكنڽ دالم بنتوق توليسن.

توكوه ملايو ستروسڽ يڠ ممڤركاتاكن سيستم توليسن جاوي اياله محمد إبراهيم، ايايت انق عبدالله مونشي، يڠ تله منربيتكن كتاب ڤميمڤين جوهر ڤد تاهون 1878 م. بوكو اين جوڬ مروڤاكن ڤندوان تنتڠ قاعده ايجأن جاوي.

توكوه ملايو يڠ مولا-مولا مڠاناليسيس سيستم ايجأن جاوي دڠن برسوڠڬوه-سوڠڬوه دري سڬي ڤرينسيڤ دان سڬالا ڤرمسئلهنڽ اياله زاينل عابدين بن احمد ﴿ز'با﴾ دالم توليسنڽ يڠ برتاجوق “جاوي سڤيلليڠ“ ﴿جمبراس، ۏول. اۏ، 1928، هلم. 80-104﴾. بلياو تله ممڤركاتاكن توليسن جاوي دري سڬي سبب-سبب تيمبولڽ كتيدقسراڬمن ايجأن، سيستم ڤمۏوكالن دالم جاوي، سيستم ايجأن دالم سوكو كات تربوك دان ترتوتوڤ، كڤانجاڠن، تكنن دان اينتوناسي، ڤركمبڠن ڤڠڬوناان ابجد “ ﻭ، ﻱ، ﺍ “ڤڠڬوناان ابجد-ابجد “ ﺍ ، ﺀ “ دان ڤڽبوتن سرتا ڤڠجأن بوڽي ا ڤد اخير كات. ز'با ستروسڽ منربيتكن بوكو دفتر ايجأن ملايو جاوي-رومي ڤد تاهون 1949. بلياو جوڬ تله ممبينچڠكن قاعده ايجأن جاوي دان رومي دالم بوكو نحوڽ يڠ ترمشهور، ايايت ڤليتا بهاس ملايو ڤڠڬل ا ﴿1940﴾.

دوا اورڠ توكوه ملايو لاڬي يڠ ڤرنه ممڤركاتاكن ايجأن جاوي اياله راج حاج محمد طاهر بن المرحوم مورشيد رياو يڠ ترموات د دالم بوكوڽ رنچان ملايو ﴿1928﴾. سأورڠ لاڬي توكوه ملايو اياله ميجر داتوق حاج محمد سعيد سليمان يڠ تله منوليس بوكو بوكو كتن ﴿1936﴾ دان ڤندوان باڬي ايجأن ڤبمڤب ﴿1936﴾.

ڤد تاهون 1954، سبواه جاوتنكواس ڤنڽياسات توليسن جاوي-رومي دالم كوڠريس ڤرسورتن ملايو س-ملايا كدوا د سرمبن، تله ممبنديڠكن سيستم توليسن جاوي دان رومي. حاصيل درڤد ڤنڽياساتن ايت مك دسيمڤولكن ﴿دالم ميمورندوم مڠناءي توليسن رومي اونتوق بهاس ملايو 1954﴾ 11 كلبيهن توليسن رومي بربنديڠ دڠن 12 كلمهن توليسن جاوي، دان ساتو كلمهن توليسن رومي بربنديڠ دڠن ساتو سهاج كلبيهن توليسن جاوي.

درڤد حاصيل ڤنڽياساتن د اتس، مك اڠكتن سستراوان 50 تله مڠشوركن بهاوا توليسن رومي دراسميكن باڬي ڤرسورتن ملايو دڠن تيدق مڠهاڤوسكن توليسن جاوي سهيڠڬ ماس اكن مننتوكنڽ. ڤڠشورن اين تله دتريما اوليه كوڠريس بهاس دان ڤرسورتن ملايو كتيڬ، د سيڠاڤورا/جوهر بهرو، 1956، سمبيل مڠمبيل كتتڤن ممبنتوق ساتو بادن اونتوق مڠكاجي باڬايمانا هندق ممليهارا توليسن جاوي دان باڬايمانا هندق مڽامكن ايجأن توليسن جاوي د ملايا دان إندونيسيا.

دالم تاهون 1972، راج مختارالدين داين، تله مڠشوركن ساتو سيستم ڤمۏوكالن ايجأن جاوي ملالوءي ڤڠڬوناان تندا-تندا باريس سڤنوهڽ دڠن مڠتڤيكن ڤڠڬوناان ابجد “ ﺍ، ﻱ، ﻭ “ اونتوق مننداكن بوڽي ۏوكل ﴿راج مختارالدين داين، 1972: 309-312﴾. بلياو مڠشوركن تندا باريس د اتس ملامبڠكن ۏوكل ا، تندا باريس د باوه ملامبڠكن ۏوكل ا، تندا باريس د هادڤن ملامبڠكن ۏوكل او، دان سباڬايڽ.

ڤد تاهون 1981 جاوتنكواس مڠكاجي ڤڠڬوناان بهاس مليسيا د باوه نأوڠن كمنترين ڤنديديقن مليسيا تله مڠشوركن سوڤاي ايجأن جاوي ڤد ماس ايت دكاجي سمولا دان دڤركمسكن. اوليه ايت، ڤد تاهون 1983، ملالوءي داي اوسها ديوان بهاس دان ڤوستاك، اوڠ محمد أمين، تله ممبوات ڤڽليديقن تنتڠ توليسن جاوي يڠ برجودول “ساتو كاجين ترهادڤ قاعده ايجأن جاوي ز'با“. توجوانڽ اداله اونتوق منچاري داتا تنتڠ ايجأن جاوي بهاس ملايو دڠن هارڤن بهاوا داتا ايت اكن دڬوناكن سباڬاي اساس اونتوق مڽمڤورناكن ايجأن ترسبوت.

باڬايماناڤون، حاصيل كاجين ترسبوت تله دبحثكن اوليه راج مختارالدين بن راج محمد. داين دالم ارتيكلڽ “لاڤورن تنتڠ ساتو كاجين قاعده ايجأن ملايو ز'با يڠ دبوات اوليه توان اوڠ محمد. أمين“ دان حاج همدان بن حاج عبدالرحمن دالم ارتيكلڽ “سيستم ايجأن جاوي بهاس ملايو باڬي ممنوهي كڤرلوان ماس دڤن“ دالم ساتو بيڠكيل يڠ داداكن د ديوان بهاس دان ڤوستاك ڤد بولن فيبرواري 1983. سباڬاي كسن درڤد ڤربينچڠن دالم بيڠكيل ايت، ساتو جاوتنكواس ايجأن جاوي ديوان بهاس دان ڤوستاك، تله دبنتوق اونتوق مڽمق سيستم توليسن يڠ اد ڤد ماس ايت ﴿خصوصڽ سيستم توليسن جاوي ز'با﴾ دان ممڤركمسكنڽ.

سيستم ايجأن ايت دبيڠكيلكن دالم كونۏينشن كبڠسأن توليسن جاوي د ترڠڬانو ڤد بولن اڤريل، 1994. سيستم ايجأن ايت دتريما اوليه كونۏينشن، دان سباڬاي نتيجهڽ، ڤد تاهون 1986، دتربيتكنله بوكو ڤدومن ايجأن جاوي يڠ دسمڤورناكن اوليه ديوان بهاس دان ڤوستاك. بوكو اين مڠاندوڠي تيڬ باب، ايايت تنتڠ ڤڠنلن ابجد دان حروف، بنتوق حروف دان چارا ڤنوليسن دان قاعده مڠيجا جاوي. ڤد تاهون 1988، ديوان بهاس دان ڤوستاك منربيتكن ڤولا بوكو دفتر ايجأن رومي-جاوي.

د كالڠن اورڠ تيمور، كڠ كاوڠ سيوچق ﴿1986﴾ دري كوريا تله مڽياڤكن ساتو كاجين برجودول “ڤركمبڠن توليسن جاوي دالم مشاركت ملايو“ سباڬاي ساتو تيسيس سرجان سسترا د اونيۏرسيتي ملايا، يڠ كمودينڽ دتربيتكن اوليه ديوان بهاس دان ڤوستاك ﴿1990﴾. دالم كاجينڽ، كڠ مڽنتوه تنتڠ سجاره ڤركمبڠن توليسن جاوي درڤد بنتوق عرب كڤد ملايو اصلي دان مڠهورايكن ڤركمبڠن توليسن جاوي. كڠ تله مڠشوركن ساتو سيستم ڬاي توليسن جاوي يڠ بهارو. ڤڠشورنڽ يڠ ڤرتام اداله اونتوق ملستاريكن ڤرينسيڤ ڤڠڬوناان باريس يڠ اد ڤد ايجأن عرب باڬي بوڽي-بوڽي ۏوكل ڤد سوكو كات ترتوتوڤ. ڤڠشورنڽ يڠ كدوا ڤولا اداله بوڽي ۏوكل دالم سوكو كات تربوك مستي دلامبڠكن اوليه ابجد ۏوكل يڠ سبنر.
>

No comments:

Post a Comment